ناخودآگاه را دست‌کم نگیرید!

تبلیغات و آگهی یک مثال خوب از این تاثیر است. شما حتی اگر هیچ توجهی به بیلبورد تبلیغ یک برند فست فود کنار ایستگاه اتوبوس نداشته باشید،  مغز شما ممکن است خارج از آگاهی شما در حال پردازش اطلاعات آن باشد.

بعدا وقتی شما تصمیم گرفتید به جای صرف شام با دوستتان به یک فست فود بروید، شاید متوجه نباشید بیلبورد تبلیغ فست فودی که نیم ساعت پیش دیدید روی تصمیم شما تاثیر گذاشته است.

در تحقیقی که اخیرا در دانشگاه ملبورن انجام شده، این پدیده بررسی شده است. بخصوص پژوهشگران علاقمند بودند بدانند مغز ما کدام نوع اطلاعات محیطی را برای ما جمع آوری می کند.

برای انجام این کار به شرکت کنندگان در آزمون یک سری عکس در پس زمینه محدوده دیدشان نشان داده شد درحالیکه خودشان مشغول انجام کار نامربوط دیگری بودند. عکس ها مربوط به چیزهای روزمره بود مثل غذا، تعاملات اجتماعی، پول، اتومبیل و غیره. بعد از اینکه کار آنها تمام می شد بار دیگر آن عکس ها به آنها نشان داده می شد در حالیکه از طریق EEG فعالیتهای مغز آنها تحت نظر قرار داشت. وقتی عکس ها به آنها نشان داده می شد از آنها می خواستند تا راجع به عکسها فکر کنند و به آنها می گفتند: عکس ها چقدر برای آنها هیجان برانگیز است؟ و آیا با دیدن عکس ها به یاد آینده می افتید یا زمان حال؟

نتایج تصاویر پردازش شده مغز شرکت کنندگان نشان داد کسانیکه قبلا عکس در محدوده دید آنها قرار گرفته بود، هنگام مشاهده عکس، هیجان و زمان پاسخدهی متفاوتی را نسبت به محرک نشان دادند. به زبان ساده تر عکس ها توانستند به کمک این دو فاکتور، قضاوت افراد را تحت تاثیر قرار دهند.

این تحقیق و تحقیقات مشابه به ما نشان می دهد ما چقدر تاثیر فرآیندهای ناهشیار موثر بر تصمیم گیری هایمان را ناچیز شمرده ایم.

جالب اینکه تصمیمات پیچیده تر بیش از تصمیمات ساده تحت تاثیر این مکانیسم مغز قرار می گیرند. مثل وقتی که در مورد خرید یک خانه یا تغییر شغل تصمیم می گیریم.

این دیدگاه نسبت به عملکرد مغز ممکن است که ما را نگران و مشوش کند چون به نظر می رسد ما هیچ کنترلی بر تصمیمات خود نداریم. اما درست است که ما در مورد اینکه مغزمان کدام اطلاعات محیط را دریافت می کند دخالت چندانی نداشته باشیم ولی این انتخاب خود ماست که در چه محیطی قرار بگیریم.

این توضیحات نشان می دهد که مثلا چرا شخصی که در حال ترک سیگار است نباید در جمع سیگاری ها قرار بگیرد یا فردی با اختلال گمبلینگ بهتر است مسابقات پوکر تلویزیون را تماشا نکند.

همچنین شما هرچقدر بیشتر تکانشی (بدون فکر کردن به عواقب) عمل می کنید و هرچه خطرپذیری شما بالاتر است، بهتر است خود را در محیط و میان افرادی قرار دهید که همیشه شما را وادار به فکر کردن در مورد عواقب کارها می کنند. این درست است که مغز ما مثل یک ماشین با عملکرد اتوماتیک است اما ما خودمان می توانیم معین کنیم تا چه نوع سوختی به این ماشین برسد.

---

 

جهت مطالعه بیشتر:

How to help take control of your brain and make better decisions